Akdeniz Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi’nden“ Özgün Baskı Resim Sergisi” adı altında farklı ve başarılı bir sergi …
Değerli Sanatseverler,
2022 hızla ilerliyor, gündem çok yoğun, pandemi sonrası, ülkemizde, dünyadaki gelişmeler her çevrede her bireyi fazlasıyla meşgul ediyor. Her alanda daralma yaşansa da yaratıcılık isteyen her konuda da inanılmaz ürünler, eserler, paylaşımlar yapılıyor...Ülkenin neredeyse her köşesinden değerli sanatçıların muhteşem sunum, paylaşım, sergi haberlerini, her türlü olumsuz “dünyevi” konunun yanında keyifle, ileriye umutla bakarak izliyoruz. Antalya’da da her gün birden fazla sanatsal etkinliğe tanıklık etme şansına sahibiz.
Akdeniz Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi’nden“ Özgün Baskı Resim Sergisi” adı altında farklı ve başarılı bir sergi …
Antalya’daki sanatın yaratıcı ortamına değerli katkılarda bulunan Akdeniz Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi‘nden öğretim elemanlarının da katılımıyla oluşan bu sergi; çoğunluğu halen lisansüstü öğrenci olan toplamda 17 kişinin farklı resimsel anlatılarını farklı baskı yöntemleri uygulayarak paylaştıkları 36 adet özgün baskı resimden oluşmuş. Bu sanatçıların; ortak özellikleri; aynı baskı atölyesinde yetişmiş olmaları.
Galeri T’ de 31 Mayıs-30 Haziran 2022 arasında izlenebilecek sergi üzerine, serginin organizasyonunu yapan A.Ü. Güzel Sanatlar Fakültesi, Resim Bölümü, Resim Anasanat Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Nevin Yavuz Azeri ile mini sohbetimizi paylaşmak isterim.
Nevin Hanım, “baskı resim” ve “özgün baskı resim” nedir? İkisi arasındaki fark denir?
Öncelikle “baskı resim” i tanımlamalıyız. Baskı resim, resmin taşıyıcısı olan bir matriks yüzeyden kağıt yüzeye belli bir yöntemle boya kullanarak kopyalanması ve bunun defalarca yapılarak çoğaltılması işlemine denmektedir. Bu genellikle matbaa ve benzeri yöntemler kullanılarak ortaya konulan basılı görsellere denilmektedir. “Özgün baskı resim” ise, sanatçısının bizzat kendisinin tüm baskı üretim sürecine, araçlarına ve sonuçlarına dahil olması ve kendi eliyle sayı, teknik, isim ve tarih yazarak onayladığı sınırlı sayıdaki baskılara denmektedir.
Özgün baskı resim teknikleri nelerdir?
Özgün baskı yöntemleri taşıyıcı kalıp ve uygulama biçimi olarak çeşitlilik göstermektedir. Yüksek baskı, çukur baskı, elek baskı ve düz baskı olarak belli başlı yöntemler olarak sınıflandırabiliriz. Hepsinde temel olan şey, başka bir yüzeye (genellikle kağıt yüzeyine) tıpkısının aynısı olarak aktarılması ve bunun sayıca çoğaltılabilmesidir. Bu durum, resmin hem farklı yerlere taşınabilmesini ve hem de fazla kişilere ulaştırılabilmesini olanaklı kılmıştır.
Özgün baskı tekniği ile çoğaltılan eserlerin her biri de “orijinal” midir?
Özgün baskı, resim yöntemleriyle resimsel üretim kopyalanabilir ve çoğaltılabilir. Tabi bu işlemde resmin biricik olma hali kesinlikle bozulmaması gerekmektedir. Yani hepsi orijinaldir. Bu durum bir koşuldur. Zaten resmin ilk üretim halinin özgün olması için kavramsal bir bütünlük oluşturma sürecinde özgün, sahici ve biricik olma halini gerektirir. Dolayısıyla kopyalanıp çoğaltılma işleminde –ki bu; pratiğinde kullanılan teknik ve malzeme ne olursa olsun; aynılık özelliğini taşımalıdır. Baskı işlemi kaç sayıda çoğaltılırsa çoğaltılsın hepsi orijinaldir ve sanatçısı baskılarının künyesini yazıp imzalayarak durumu onaylar.
Özgün baskı tekniklerini geleneksel yöntemler olarak tanımladınız. Acaba resim sanatınının gelişim sürecindeki değişim ve dönüşümlere benzer bir süreç baskı yöntemlerinde de yaşandı mı?
Tarihsel süreçte resim sanatının ifade biçimlerindeki değişim elbette ki üretim yöntemlerini de değiştirmiştir. Batı da baskı yöntemleri matbaadan önce kitap resimlerinin çoğaltılmasında kullanılmış ve sonra sanatçıların resimlerinin geniş kitlelere ulaştırma ihtiyacı, onları yeniden üretme ve çoğaltma yöntemiyle geniş kitlelere ulaştırma ihtiyacı doğmuştur. Bu ihtiyaç farklı yöntemlerinde ortaya çıkmasına ve gelişmesine neden olmuştur. Bir süre sonra baskı üretim yöntemi sanatçıların doğrudan anlatım diline de dönüşmüştür. Özellikle alman dışavurumcuların ağaç baskı yöntemiyle ürettikleri resimlerinde bireysel anlatıları çok güçlü ve özgündür. Özgün baskı yöntemleri genel olarak geleneksel üretim biçimi olmasına rağmen günümüz de bazı sanatçılar için yeni teknik ve anlatım olanaklarıyla sınırları zorlayan ve farklı sanat disiplinleriyle ilişkilendirme yöntemine de dönüşmüştür.
Başlangıcından günümüze kadar sanat üretimlerinin çoğaltılmasını “geleneksel üretim”, “mekanik seri üretim ve “dijital üretim” olarak genelleyebiliriz.
Nevin Hanım; tanımınızdaki, “biriciklik” esasına dayanarak, Şu an burada izlediğimiz eserler güncelde artık sıklıkla karşımıza çıkan NFT*; (NFT nedir?bkz. Kaynak : https://www.isbank.com.tr/blog/nft-nedir) kavramını da çağrıştırmıyor mu? (baskı tekniği ile çoğaltılmış ama her biri aynı sanatçıya ait her biri ayrı bir değer) Ne dersiniz?
Bu duruma resmin çoğaltılsa da biricikliğinin korunmasının koşul olması durumuyla benzetebiliriz tabii. Özgün baskı resimde sanatçısının baskı resimlere sayı yazıp imzalaması onun biricikliğini ve telifini onaylamasıdır. Çoğalttığı sayı kadar baskı resmi kişilere verebilir, satabilir ve bu elle tutulur, asılır bir haldedir ve diğer sayısı bilinir. Elbette ki dijital ortamda gördüğü değer farklılaşır. Her şey ve her sanat ürünü. NFT olarak işlem gördüğü gibi özgün baskı yöntemiyle çoğaltılmış bir resminde NFT olarak yeniden dijital işleme girmesi de mümkündür. Bu konunun yasal prosedürlerinin detaylıca incelenmesi de gerekmektedir.
Galeri T de açtığınız “özgün baskı resim” serginiz de ne tip eserlerle karşılaşıyoruz?
Biz galeri T de açtığımız sergide özgün baskı resmin geleneksel yöntemlerinden serigrafi, gravür ve linolyum baskılardan oluşan işlerimiz bulunuyor. Büyük çoğunluğu yüksek baskı tekniği olan linolyum baskı ile yapıldı. Bazıları tek renkli bazıları da tek kalıptan çoklu renkler basılarak üretildi.
Galeri T de açtığınız “özgün baskı resim” sergisi katılımcılarını ve eserlerini, kısaca nasıl tanımlarsınız?
Şevval Karaboğa, linolyum yöntemiyle yaptığı resimlerinde, iletişim kurabilmek adına figürlerin karakterlerine uygun ve ya zıt olan kelimeleri işaret dili ile göstererek işitme engelli bireylere dikkat çekmektedir. (instagram@sevvalkaraboga.I), Nagehan Ataseven, Linolyum yöntemiyle ele aldığı portrelerde bireyin ruh halini en dramatik çizgilerle ve renklerle vurgulamaktadır. (instagram@nagehanataseven), Nursun Hafızoğlu, Çalışmalarında doğa insan ilişkisine eleştirel bir gözle bakıyorum. “Kurgan” isimli linol baskı çalışmalarında aynı ilişkiyi koruyarak devam etmekte ve doğa ile kurulan bu sıkı bağın yansımasını göstermektedir. (instagram@nursunhafizoglu), Hande Rastgeldi Ferreira, resim dilinde geçmiş gelecek ve şimdi ile, gerçek veya gerçeküstü yazılan her hikaye ile tanıdığımız veya tanımadığımız her insanla, bildigimiz veya bilmedigimiz her canlı ile bağlarını ifade etmektedir. (instagram@handerastgeldi), Gizem Sevinç Kolancı; Gökyüzündeki bazı yıldızlar o kadar uzaktır ki ışığının dünyamıza ulaşması yüzyıllar hatta çağlar sürebilir. Bugün gökyüzünde ışığını seçtiğimizda herhangi bir yıldızın cismi çoktan ölmüş olabilir. İşte onlar artık “Gökyüzü Hayaletleri” dir. (instagram@gizartatelier), Cuma Şaştım; Sergide yer alan gravür baskı resimlerin de temsil edilen kişinin görüntüsünü betimlemek değil, aynı zamanda ruhunda gerçekleşen duygu durumlarını da yansıtmak amaçlanmıştır (instagram@theawsar), Büşra Şahin; Linolyum baskılarında etnik ve güncel imgelerin hatlarıyla kıvrımlı ve iç içe geçen sarmallar figürü ve izleyenisanat eseri, video, tweet, bir hayal dünyasına çekiyor. Dalgalar, saçlar, yemekler, koku, dallar ve çiçekler… resimlerinin ana hatlarını oluşturuyor. (instagram@busrasahinbsra), Beyza Aktekin; Linolyum baskı ile görsel illüzyonlarını eğlenceli bir kompozisyonla göstermektedir. (instagram@aktekinbeyza), Birsel Bahar Bacak; Sergide yer alan gravür çalışmaların da, bedeni sıkışmışlık olarak gören bir yaklaşımı yansıtır. Alev Gürkan; Her varlık kendi varlık sebebini içinde taşır düşüncesiyle linolyum baskılarında dinamik ifadeler formun sorgulanış biçimini göstermektedir. (instagram@alevgurkanbenliart), Cem Yeşildoğan; Çalışmalarımda sembolik figürleri ana tema olarak kullandım.( instagram@cemyeşildogan), Hacer Doğan; Linol ve gravür baskılarında sanat tarihinin biline resimlerini yeniden yorumlamaktadır. Melis Sucuoğlu Doğan; Gılgamış mitosu gravür baskılarının ana temasıdır. instagram@melis.sucuoglu), Sezen Şahan; linolyum baskılarında ışığın portrelerdeki devinimi üzerine denemeler yapmaktadır. Münüre Şahin, serigraf tekniği ve onun en çarpıcı renkleriyle figür soyutlamalarını en dinamik halde vurgulamaktadır. Efe Sembol; Öğretim görevlisi ve baskı sanatları uzmanı olarak baskılarında otomatizm üzerine çalışmaktadır. Nevin Yavuz öğretim üyesi olarak genellikle linolyum baskılar üretmekteyim ve bu yöntemle yaşam alanımda ve belleğimde olan ve olması gereken her şeyi birbiriyle ilişkilendirmeye ve onları olumlamaya çabalıyorum. ( instagram@nevinyavuz_printmaker),
Sanatçılara sonsuz teşekkürler, umutvar olmamızı sağladıkları için ve ne mutlu onlara…sanatçı oldukları için…ve bir kez daha hatırlıyoruz, liderimiz değerli sözlerini “Hepiniz milletvekili olabilirsiniz, Bakan olabilirsiniz; hatta Cumhurbaşkanı olabilirsiniz, fakat sanatçı olamazsınız”.
Bu söyleşi için Nevin Hanım’a, bu değerli sergiyi sanatseverlerle buluşturan Galeri T sahibi Hasan Tırmaş’a çok teşekkürler. Başarılı çalışmalarının devamını diliyorum, yeni sergilerde buluşmak üzere…
*NFT’nin açılımı Non Fungible Token’dir. Türkçe karşılığı ile “Değiştirilemeyen Token” “Değişmesi mümkün olmayan para” olarak tercüme edilebilir. NFT, aslında bir kripto para birimidir. Fakat bu tanımda söz konusu para, bildiğimiz tanımların dışında değerli olan herhangi bir varlık olabilir. Yani NFT, bir değere sahip olan ve tahsil edilebilen dijital bir varlıktır. NFT sayılabilecek varlıklar; internet sayfası, görseller, sosyal medyada oluşturduğunuz hikâyeler ve daha pek çoğu olabilir. Tüm bu dijital varlıklar, gerekli şartları sağladıklarında birer NFT olma özelliği taşıyabilir. NFT kavramını normal şartlarda koleksiyon değerine sahip olabilecek bir varlığın dijital dünyadaki yansımaları olarak da tanımlamak mümkündür. NFT’nin dijital para birimlerinden farkı, tüm NFT’lerin birbirinden farklı şekilde tasarlanıyor olmasıdır. Bu özellik, onları özgün ve değiştirilemez kılar. NFT’nin değeri, eşsiz olmasından gelir. Yani bir NFT aldığınız zaman başka hiç kimsede olmayan dijital bir varlığa sahip olmuş olursunuz. NFT sahibi olmayı, kendinize dijital ortamda orijinal bir kod edinmek gibi düşünülebilir..
