6 Şubat 2023, Türkiye’nin hafızasına öyle bir nakşedildi ki tüm gündemi, tüm düşünce yönümüzü değiştirdi. Bu köşede, tüm kayıplarımıza rahmet diliyorum, bu afet, yaşanılan bunca acı kolay kolay hafızalardan silinmeyecek; bu çok net!
Sanat iyileştirir! Evet bu yanlış bir ifade değil, ruhların sanat yolu ile dinginleşmeye, düşüncelerin sanat yolu ile süzülmeye, deyim yerindeyse nötrleşmeye ihtiyacı var gerçekten.
O korkunç afetten hemen önce Antalya’daki sanat galerileri ile ilgili bir mini dizi-paylaşımına; bu konuda kendisini gerçekten, en sade ifade ile; bir sanat gönüllüsü olarak tanıdığımız Hasan Tırmaş’ı ve Galeri T ile başlayacaktım.
Ve evet…deprem ve ülkemizin geleceği ile direkt ilgili yoğun seçim gündemini bir anlık bir tarafa koyalım, işte size birkaç dakikalık sanat molası…
Sanatla her şekilde uğraşanlar, diğer bir ifade ile; sanatı icra edenler, sanatı kritik edenler, sanatın tarihine ışık tutanlar, bugünün sanatçılarına yeni yollar açan sanatı öğretenler… Sanatı çevreleyen o kocaman, o zengin mi zengin, o ihtişamlı dünyanın her bir saygıdeğer üyesi; her bir insan evladı sizleri önünüzde eğilerek selamlamalı...Sanatın hangi ucundan dokunuyorsa bir kişi; ciddi büyük hayalperest, ama sıradan sözlük anlamı ile değil, yaratıcı beyinle büyük hayalperest değil midir? Ve herkesin harcı değildir, sanata gönül vermek, sanatla uğraşmak için neler ve nelerden vazgeçmek. Önemli karardır; “hayatımı sanata adayacağım” demek…ve tarihte de günümüzde de rastladığımız gibi; çoğu kere yaşarken keşfedilememeyi ve bir ömür tüketmeyi göze almak…Bu son bahsi geçen daha çok sanatı icra edenler için geçerli…ama sanatın diğer cephelerinde de aslında durum farklı değil…sözünün geçmesi, adının her daim anılır, önemli toplantıların, konferansların aranılan sanat uzmanı olmak da öyle kolay değil…Sanata, burada, resim sanatı özelinde sohbet edeceğiz, ev sahipliği yapmak kararı, yani ihtişamlı sanat dünyasında; sanatsal çıktıları bir araya toplayarak onları sanatseverle buluşturmak kararı da öyle her sanata gönül vermiş kişinin cesaret edebileceği bir durum değil sanki…Bu yazımda, işte konumuz böylesi bir kararı almış ve yılmadan, pes etmeden resim sanatı eserlerini sanatseverle bir araya getiren ve bu görevin ciddiyetini her daim taşıyan, her bir sergisine; doğması heyecanla beklenen bir evlat gibi özenle hazırlanan, ve sergisi sırasında, ev sahipliği yaptığı eserlere de, sanatçıya da azami ilgi ve sevgisini göstermekten kaçınmayan bir galeri sahibi ile mini sohbetimizi paylaşmak istiyorum
Antalya’nın sanat hafızasında önemli bir rolü olan sanatçı/sanatsever Hasan Tırmaş yönetimindeki Galeri T; 2016 yılının nisan ayında, Zafer Gençaydın' ın açılış konuşmasını yaptığı karma bir sergi ile Antalya Kültür yaşamına dahil oldu.
Hasan Tırmaş 1947 Elazığ doğumlu, 40 yıldır Antalya’da yaşayan ve 1973-1977 yılları arasında Lütfü Günay Atölyesi’ne devam etmiş sanatçının 15 kişisel sergi açmış, ulusal bir yarışma birincilik ödülü sahibidir.
Sayın Tırmaş, bir resim sanatçısı olarak sizin sanata, resim sanatına bakışınızı da alabilir miyiz?
Ürkütücü bir hal alan dünyamızda yaşayan bir olgu olan sanatın; içimizde bilinmeyen dünyalar uyandırdığı duygusu, insanı ihtiyaç duyduğu saflığa, sadeliğe ve arınmışlığa yöneltiyor. Sanatın dünyası kendi kendine yeten, yaşamdan farklı bir dünyadır. Çağımız sanatını anti sanat olarak ifade eden Tırmaş’a göre; güzellik söz konusu değil. Sanatın aradığı ilginç olmaktır, şoke etmektir. Şok bir değerdir. Şokun ruhumuzda meydana getirdiği değişim sanatın en önemli amacıdır, bu değişim olmadan dünyaya farklı bakamayız. Bugün Mona Lisa tablosu karşısında kendinizden geçemezsiniz. Bugünün sanatı insanı sarsmak istiyor, sanatın ilgisi güzellik değil yeniliktir.
Nasıl ki birbirimize benzemiyor isek yaptığımız çalışmalar da kesinlikle benzemeyecektir. Çağımız sanatçısı öznel gerçeğini tutarlı bir yol olan renk ve formda aramayı tercih ediyor. Gerçekleştirdiğim çalışma doğru mu yanlış mı; bu şüphe her zaman vardır. Gerçekleştirdiğim çalışma kendi iç gücümde dengesini buluyorsa o çalışma doğrudur, halk arasında buna içe sinme denir. Ressamın kendi resmine nasıl varması sorusuna ise şu sözle cevap vermek isterim,
" Ressam; doğa biçiminin ağırlığını, hareketini, zamanını ve mekanını yitirttiği anda kendi resmine varır" Kasimir Malewitsch
Günlük hayatın içinde sanatseverlerin sanata ulaşabilir olmasını sağlamak önemli bir hizmet. Galerilerin 2 görevi var gibi duruyor; 1) Sanatçının eserlerini sergilemek ve sanatseverlerle buluşmasını sağlamak 2) Sanat eserlerinin satışını sağlamak. Sanat galerisini siz tanımlar mısınız?
Sanat galerilerinin en önemli görevi; ülkemizdeki modern sanat müzelerinin yetersizliğinden doğan boşluğu doldurmak, halkın görsel kültür düzeyini yükseltmek, niteliğe önem vermek, gençlere destek olmaktır.
Sanatı özü bakımından bir dil olarak tanımlayan Hasan Tırmaş; bu güçlü dilin de egemen güçleri, idarecileri kaygılandırsa da her galerinin evrensel sorumluluğunu bilerek hareket etmesi gerektiğini, ortak dilin bunu gerektirdiğini belirtmekte.
Sayın Hasan Tırmaş; bir sanat galerisi/yöneticisinin önceliği nelerdir sizce?
Galerilerin; dolayısı ile; yöneticisinin de önceliği görsel sanatlara ait nitelikli çalışmaları, önemine uygun olarak sergilemektir. Satış ön planda olmamalı, aşk ve duygular değerini bilen insanlarla paylaşılmalı ki galeri izleyici ilişkisi nitelik düzeyine ulaşabilsin. Ressam dekoratif tuzaklardan, tekrardan, resmin düşmanı olan detaydan, albeniden, estetizmden, saplantılardan, önyargılardan, hırslardan ve ihtiraslardan arınmış, buluşa dayalı, yenilikten yana tavır içinde olmalı.
Belki de sanatın şiddetli bir depreme ihtiyacı var.
Ve önemli bir ekleme/dilek-önerisini de ekledi Sayın Tırmaş; “Artık halkımızı görsel kültüre sahip özgür eleştiriye açık, şiirsel, dengeli bir yaşam enerjisi içinde görmek istiyoruz. Kararlılık, güven ve cesaret duygusu, gerekliyim olgusunu getirecektir”
Solo mu karma sergiler mi? Hangisinin daha çok ilgi uyandırdığını düşünüyorsunuz?
Kişisel ve karma sergilerin atmosferi ve etkisi farklıdır. Bu iki düzenleme arasındaki zaman ve mekan dengesine önem veriyorum. Bu farklılığın izleyici üzerindeki etkisi ressamların niteliği ile ilgilidir, dolayısıyla bu etki, etkiyi yapan sergiden daha önemlidir.
Galeriden ayrıldıktan sonra izleyicinin zihninde kalandır asıl olan.
Galerinizle ilgili yakın dönemde uluslararası hedefleriniz var mı?
Bu yıl; yurt dışından kişisel bir sergimiz olacak.
Antalya’da resim sanatına ilgiyi siz nasıl buluyorsunuz?
Sanatta tek ölçü vardır, o ölçü yapıtın sanatsal değeridir. Adı devamlı gündemde olan, satışla övünen, ödüller vs. Halkı ucuz piyasa ölçülerinden uzak tutacak şey halkın kendini eğitmesi ile ilgilidir, sanatın tadına varabilmek kültür işidir, aksi halde Voltaire' in "eşek arıları bal arılarını her zaman kaçırır" sözü gündemini koruyacaktır.
Türkiye’nin nadide değeri Antalya’nın dünya kenti olabilmesinin ölçüsü; bir adres sorulduğunda, o adresi bir müzeye, bir heykele bir konser salonuna göre tarif edebilmektir.
Hasan Bey, bu değerli söyleşi için çok teşekkürler, verimli çalışmaların devamını diliyoruz, yeni sergilerinizi bekliyoruz.
Galeri T
Adres: Elmalı Mah. Hasan Subaşı Cad. 13. Sokak, Gözde Han, No:11-12, Muratpaşa, Antalya
İletişim Tel. 0544 775 33 87
İnstagram: https://instagram.com/hasantirmas?igshid=YmMyMTA2M2Y=
Sergide15 Nisan 2023 e kadar mevcut eserler için aşağıdaki bağlantıdan ulaşılabilir
https://1drv.ms/f/s!Asx0LZ9NG1RrySTGApk58Vhyay7D?e=eNYrgF
Hasan Tirmaş resimlerinden...
